شیوه های امر به معروف و نهی از منکر

شیوه های امر به معروف و نهی از منکر

1-   آگاهی بخشیدن : اطلاع رسانی و آگاهی بخشیدن در مورد خطرات و آسیبهای اعمال منکر که دامن گیر فرد و جامعه می شود

2- تدریجی : تربیت امر تدریجی است ، ناهیان از منکر باید در نهی از منکر اصل تدریج را مراعات کنند و از منکر مهمتر شروع کرده و در ادامه با بقیه منکرات بتدریج برخورد کنند . ( به صورت گام به گام )

3-    غیر مستقیم : بهترین و محترمانه ترین شیوه نصیحت است .

4-     شناخت موقعیت و شرایط مخاطب : ناصح باید با هر کس به اندازه ظرفیت اندیشه او صحبت کند و تمام شرایط زمانی و مکانی و روانی و اجتماعی را در نظر بگیرد تا کلامش بیشتر اثر نماید .

5-    تکرار و تلقین

6-   استفاده از هنرهای مختلف ، قصه ، سرود  و شعر

7-  از خوبیها هم بگویید : اگر نقاط مثبت فرد یا گروهی را پذیرفتیم و ستایش و احترام کردیم سپس از نکته منفی او نهی و انتقاد کردیم موفق خواهیم بود .

8-  تشویق و ترغیب

9-  بازسازی روانی « امید دادن » : گاهی انسان گنهکار خود را بدبخت و محروم می پندارد و با خود می گوید :

چون قامت ما برای غرق است    در کم  و زیاد  او چه فرق است

باید به او تذکر داد که یأس از گناهان کبیره است ، باید به او شخصیت داد ، گذشته های او را فراموش کرد و با تکریم و احترام ، شخصیت متزلزل فرد را بازسازی می نمائیم .

     10 – شیوه تغافل : یکی از زمینه های انجام خلاف آن است که انسان احساس کند ، در جامعه آبرو و کرامت ندارد ، عذرش پذیرفته نمی شود و کسی به سخن او اعتنا نمی کند . در این صورت احساس حقارت و بی آبرویی او را به هرگناهی می کشاند .در برخورد با این انسان باید گاهی خود را به غفلت زد و تظاهر کرد . به این معنا که من متوجه خلاف تو نشدم . تا از این طریق کرامت و شخصیت افراد شکسته نشود .

     11 – همه عیبها را یکجا نگوییم : مگر نمی دانید اسلام در مدت 23 سال دستورات خودش را به مردم اعلام کرد .

     12 – شیوه ایجاد محبت : با بیان و یاد نعمتها والطاف الهی ابتدا اورا عاشق کند ، در آن صورت ، عاشق هم تسلیم انجام فرامین است .

    13 – وعده ها و وعده ها : بیان وعده های اولیای خداست .

    14 – آموزش را ساده نگوییم

    15 – شیوه آسان سازی : به مردم بگوئید که انجام دادن معروف کار آسانی است .

    16 – شیوه های الگوسازی : هم خودتان بارفتار پسندیده الگوی دیگران باشید هم با تقدیر و تشویق الگوهای شایسته زمینه جذب دیگران را فراهم آورید .

    17 – بیان ثواب و عقاب

    18 – هماهنگی و برنامه ریزی

    19 – شناخت و قطع ریشه ها : هدف عمده را باید قطع ریشه دانست .

   20 – جلب محبت و دوستی : محبت قوی ترین عامل جذب است و تأثیر گذاری شما بیشتر می گردد .[ کسانی که در بیانشان نوعی سنگینی است ، بهتر آن است که سخنگویی همراه خود ببرند . (قصص/34)]

   21 – ارائه جایگزین

  22 – تأکید بر نکات مورد اتفاق : در نصیحت باید در ابتدا از پرداختن به چیزهایی که بین ما و مخاطب مورد اختلاف است پرهیزکنیم ، بلکه باید نقاط مشترکی را که همه آنها مورد قبول طرفین است یا مورد قبول است برجسته کنیم تا سرانجام به نقاط اختلاف برسیم باید از مخاطب سؤالاتی کرد و از او جواب بیرون کشید . این در واقع نوعی اقرار گرفتن است .مثلا برای دعوت یک خانم بی حجاب می توان پرسید  اگر بخواهید برای برادرتان زن بگیرید از دختران متین انتخاب می کنید یا سبک سر ؟ و... سپس باید بر روی گفته های او تأ کید کرد .

   23 – فصاحت و بلاغت

    24 – تذکر خصوصی

    25 – از بین بردن زمینه ها : مثلا ایجاد اشتغال و پر کردن اوغات فراغت .

     26 – ساده گویی

     27– پرهیز از شوخی و تحقیر

    28 – مختصر و مفید گویی

    29- کسانی در امر به معروف موفق ترند که خودشان صفات برجسته ای داشته باشند و اهل توبه و سجده و رکوع و قیام باشند (توبه/112)

   30- این افراد هرگز نباید توقع مادی از مردم داشته باشند .( هود/29)

    31- نباید به خاطر جذب بیگانگان ، نیروهای خود را از دست بدهند .( هود/30)

    32- در گفتار متانت داشته باشند . [ کلمات حق و دلپسند باشد ( فاطر/10 ) ]     

    33- سخن منطقی باشد .

    34- نهی از منکر ، حربه به دست دشمن نباشد . باید طوری عمل کنیم که خود و جامعة خود را دشمن شاد نکنیم .  

     35- میانه روی : مسلمان باید در امر و نهی میانه رو باشد و از هرگونه خود کم بینی و ضعف و یا خشونت و تندروی بپرهیزد .   ( وسائل/جلد11)